sürücü ile motora yol verme

Genelliklemotor yol verme oto-transformatörleri %50, %65 ve %80 gerilim kademe değerlerinde tasarlanmaktadır. Reaktör tabanlı motor yol vericilere kıyasla, motor geriliminin sabit olduğu ve aynı başlangıç torku değerini çok daha düşük demaraj akımı ile elde edilmesine sağlamaktadır. İstanbul Beşiktaş'ta kaldırımın dar bir bölmesinde motosikletli sürücü ile karşılaşan yaya sürücüye yol vermek istemedi. Motosikletin kaldırımda gidemeyeceğini belirten yaya bir süre sürücü ile tartıştı. İnverterMotor Sürücü)ile Yol Verme. Yrd. Doç.Dr. Erkan DENİZ 3.11.Asenkron Motora GöreAVANTAJLARI Otomotiv, Robotik ve Uzay Teknolojisi gibi DoğrudanYol Verme-----%600-800 Sürücüler motorların gerilim veya akımı ile oynamazlar, frekans ile kontrol ederler bu yüzden motorlar zarar görmez tam tersine faydası görülür. Çünkü diğer yol verme yöntemlerinde birden hızlanamaz ve şebekeden 1,5 – 8 katı arasında fazla akım çeker ve bu motor sargılarına zarar verir takipedebilirsiniz. yenilikleri. Yumuşak Yol Verici ile motor kontrol (Soft starter ile Yol Verme) Bazı motorların yumuşak yol alması istenir. SOFT STARTER yol vericiler olarak. anılan bu cihazlarda, motora uygulanan gerilim ve motor akımı izlenilerek. ayarlanır. Mikropresesör tabanlı kontrol sistemleri ile donatılmış yol Site De Rencontre Espagnol En France. Soft starter, asenkron motorlara yarı iletken tristör güç anahtarları ile yükü ve torku azaltarak yol veren ve motor performanslarını en üst düzeyde tutan mikro işlemci tabanlı güç elektroniği sistemidir. Motorlar direk enerjilendiği zaman tam devirde ani kalkış ve duruş yaparak sistemlerde mekanik arızalara neden olabilir; ayrıca şebekeden büyük miktarda enerji çekerek şebekede gerilim düşümününe sebep olurlar. Yumuşak yol vericiler kalkınma anında motorun kalkınma akımını sınırlıyarak motorun tam devrine ulaşıncaya kadar geçen zamanda darbe yapmadan yumuşak rampa sağlayarak motor akımının kademeli olarak yükselterek motor ve mekanik ekipmanların ömrünü de uzatmış olur. Soft starterler yumuşak kalkışlar sayesinde büyük bir oranda enerji tasarrufu gerçekleştirmektedir. Yumuşak yol vericiler genelikle Testereler, Yürüyen merdivenler, Konveyörler, Karıştırıcılar ve mikserler, Kompresörler ve Santrifüj pompaları gibi hız ve tork kontrolü gerektiren uygulamalarda kullanılır. Eski yol verme yöntemi olan yıldız-üçgen kullanımı artık pek fazla tercih edilmeme durumuna gelmiştir. SOFT STARTER ÇALIŞMA PRENSİBİ Soft Starter, şebeke ve motor arasına bağlanır. Motora start verilmeden önce soft starter üzerinden uygulama şartlarına göre kalkış rampa süresi ve duruş rampa süresi ayarlanmalıdır. Ayarlanan süre içinde asenkron motor yumuşak kalkış ve duruş sağlamaktadır. Her bir fazında bulunan 2 tristör ile motora uygulanan AC besleme geriliminin frekansı değiştirilmeden motorun kalkınma akımını kontrol eder. Motor ayarlanan rampa süresince tam hızını alıncaya kadar yumuşak bir şekilde yol alır. Motor nominal hızına ulaştığı anda soft starterin için de bulunan dahili baypas kontaktörü tristörün anahtarlama yapması ile motorun devamlı çalışması bypass kontaktörü üzerinden sağlanarak tristörlerin aşırı ısınması engelenir ve cihazın daha uzun ömürlü olması sağlanır. SOFT STARTER KULLANIM AVANTAJLARI bakım gereksinimi 2. Motorların ömrünü uzatır 3. Enerji tasarrufu sağlama 4. Motor hızlanma süresinin ayarlanması 5. Motorun ani duruş ve kalkışlarını engellenerek mekanik ekipmanların kullanım ömürlerinin uzaması 6. Ayarlanabilen Akım sınırı ile hassas kontrol. 7. Dönüş yönünün kontrolu 8.. Motor durma süresinin ayarlanması SOFT STARTER MOTOR KORUMA ÖZELLİKLERİ Bağlantı hatası, Faz kayıp koruması , Aşırı akım koruması , Motor Termik Koruma, Faz sırası bozulması Aşırı veya düşük gerilim, Toprak Kaçağı Koruması, Güç Faktörü Düzeltme Yük altında devir sayıları çok değişmediği, az bakım gerektirdiği, elektrik arkı oluşturmadığı, devir sayıları kolaylıkla kontrol edilebildiği ve ucuz olduğu gibi gerekçeler ile asenkron motorlar birçok segment ve uygulamada yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle bu motorların verimli olarak başlatılması çok önemlidir ve için başlangıçtaki verimi artırmak için farklı yöntemler asenkron motorlar başlangıç sırasında şebekeden nominal çalışmasının 6 ila 8 katı civarında başlangıç akımları çekerler. Demeraj ya da inrush akımları olarak da adlandırılan bu başlangıç akımları engellenemez ise aşağıdaki olumsuz etkilere neden sargılarında aşırı gerilim dalgalanmaları veya gerilim yüklerde oluşabilecek istenmeyen devresindeki anahtarlama elemanlarında elemanlarının yüksek seviyede gibi motorun ilk yol alması sırasında oluşacak bu başlangıç akımları mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Yol verme yöntemleri hakkında bilgi sahibi olarak uygulamalarınız için en verimli olabilecek başlangıç yöntemini tercih motora yol verme yöntemleri şunlardırDirekt yol vermeYıldız üçgen yol vermeYumuşak yolverici ile yol vermeSürücü ile yol vermeOto trafosuyla yol vermeDirenç ile yol verme Şimdi bu yöntemlerden en çok kullanılanları yol verme DOLEn ucuz ve kompakt yol verme yöntemi olması nedeniyle pazarda en çok kullanılan yol verme şeklidir. Direkt yol vermede kullanılan ekipmanları kontaktör, termik röle ile sınırlandırabiliriz. Tabii ki projenin durumuna göre aşırı akım koruma için motor koruma şalteri ve kumanda için buton ve sinyal lambaları da kullanılabilir. Bu yöntemin en büyük dezavantajı demeraj akımını düşürücü herhangi bir etkisinin olmamasıdır. İsminden de anlaşılabileceği gibi motora direk olarak yol verilir. Normalde nominal akımın 6 ile 8 katı arası değişebilen başlangıç akımları bu yol verme ile 14 katlarına kadar çıkabilir. Bu değerler motor dizaynına göre değişiklikler gösterebilir. Genel olarak modern teknoloji ile üretilmiş motorların başlangıç akımları eskilerine göre daha fazladır. Çünkü yeni motorlarda sargılardaki rezistans değerleri daha ister istemez şu soru gelebilir Demeraj akımını düşürmek bu kadar önemli ve gerekli ise neden hala bu yöntemle yol vermeye devam ediyoruz?’Pratikte 4-5 kW’a kadar olan motorlarda bu yol verme yöntemi tercih edilir. Güçleri düşük olan bu motorların şebekede çok fazla olumsuz durumlar yaratmayacağı ve bağlı bulunduğu hattaki diğer yükleri çok da fazla etkilemeyeceği farz edilir. Ekonomik olması sebebiyle, diğer yol verme şekillerine nazaran düşük güçlü motorlarda daha fazla tercih edilmesi bundandır. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir konu da sistemimizde bu tip düşük güçlü motorlardan çok sayıda varsa ve bunların büyük bir kısmı aynı anda devreye giriyorsa bu diğer yüklerin etkilenmesine, hatta güç düşümlerinin olmasına sebebiyet olarak; direk yol verme sırasında çoğu uygulamada karşımıza çıktığı gibi, başlangıç torku istenilen seviyenin üzerinde olabilir. Bu yüksek tork motor sargılarında ve kayışlarında aşınmalara ve mekanik zorlanmalara yol açar. Direkt yol verme ile başlatılan bir motorun duruşu da direkt olacaktır ve bu ani duruş motorun fazla zorlanmasına ve zamanla aşınmasına ve motorun kontrol ettiği yüklerde istenmeyen durumlara yol açabilir. Örneğin pompa motorlarında borularda aşınmaya sebebiyet verebilir.Her ne kadar ilk kurulum maliyeti çok önemli bir parametre olsa da motor güçleri, karakteristikleri, projedeki adetleri, motorun beslediği ve sistemde bulunan diğer yüklerin durumlarına bakmadan direkt yol verme uygulamak riskli bir çözüm olacaktır. Bu yöntemin gayet güzel çalıştığı ve hiçbir sorunun yaşanmadığı uygulamalar elbette ki vardır; ancak sistem tasarımı yaparken yukarıdaki hususlara mutlaka dikkat etmek gereklidir. Yıldız üçgen yol vermeYıldız-üçgen yol vermede kullanılan ekipmanlar genellikle üç kontaktör, termik röle ve zaman rölesini kapsar. Aynı direkt yol vermede olduğu gibi aşırı akım koruma olarak motor koruma şalteri ve kumanda için de sinyal lambaları ve butonlar da tercihen kullanılabilir. Bu başlatma metodu sadece sürekli çalışma durumunda üçgen bağlı motorlarda kullanıma yol vermenin arkasındaki temel prensip hızlanmanın birinci kısmında motor sargıları yıldız bağlanıp, düşürülmüş bir akım uygulanmasıdır. Belirli bir süre sonra da bağlantı üçgene çevrilir ve motora tam akım ve tam tork kullanımda, motor sargıları arasındaki gerilim ile şebeke gerilimi ile eşittir. Motor akımı iki paralel sargı arasında dağılır ve hat akımının 1/√3 oranına düşer. Eğer her motor sargısındaki empedans Z ise, paralel sargıların empedansları toplamı Z/√3 motor yıldız bağlanırsa motor sargıları seri bağlanmış olur. Sonuçta empedans √3*Z olacaktır. Yıldız bağlantıda üçgen bağlantıya göre √3*Z/ Z/√3 = 3 kat daha fazla empedansa sahip oluruz. Ana gerilim seviyesinin aynı olduğunu düşünürsek yıldız bağlantıda üçgen bağlantıya göre 1/3 kat daha az akım gerilim aynı olsa bile motor yıldız bağlandığında motor sargılarında oluşan gerilim ana gerilimin 1/√3 ü oranında olacaktır. Bu düşük gerilim torkta da düşüşe sebep olacaktır. Üçgen bağlantıya göre yıldız bağlantıdaki tork düşüşü [1/√3* 1/√3 ≈ 0,33 kat olacaktır. Aslında bu değer yaklaşık bir değerdir. Ek kayıpları ve diğer verimlilik değerlerini de hesaba katarsak bu değer 0,25 katlara biz yıldız-üçgen bağlantıda motoru önce yıldız çalıştırarak yani düşük gerilim vererek akımı düşürüyoruz. Zaman rölesi ayarladığımız değerde belli bir süre yol alan motoru da normal bağlantısı olan üçgene yıldız üçgen yol verme şekli yüksüz ya da ağır şart olmayan uygulamalarda gayet yerinde bir uygulama olup şartlar ağırlaştıkça bazı sıkıntılar yaşatması ihtimali yüksektir. Yukarıda da anlattığım gibi yükün torku yıldız bağlantının torkundan yüksek olduğu durumlarda motor üçgene geçse bile kalkmaz bağlantıda görüldüğü gibi akım, gerilim ve torkun tam kontrolü yoktur. Zaman rölesinin ayarlanan zamanına göre değişen sabit değerleri vardır. Yıldızdan üçgene geçişlerde nominal akımın 20 katına kadar çıkabilen ani akım ve tork darbeleri oluşabilir ve bu da motorda ciddi zorlanmalar yol vermede olduğu gibi yıldız-üçgende de motorun duruşu direkt olacaktır ve yine bu ani duruş motorun fazla zorlanmasına ve zamanla aşınmasına ve motorun kontrol ettiği yüklerde istenmeyen durumlara yol açabilir. Örneğin bir konveyör hattında ani duruşlar konveyör üzerindeki ürünlerin kırılmasına, dökülmesine sebep olabilir Yumuşak yolverici ile yolvermeYumuşak yolvericiler; asenkron motorların uçlarına uygulanan gerilimi kademeli olarak yumuşak ve kararlı bir hızlanma elde etmek için arttıran mikroişlemci ve tristör tabanlı cihazlardır. Her fazda birbirine ters bağlı tristörlerin gerilimi kontrol etmesi başlangıçta yavaşça arttırması, duruşta ise yavaşça azaltması ile yol verme süresindeki ani gerilim değişimleri engellenir ve başlangıçta çekilen demeraj akımı azaltılmış olur. Gerilim ayarlanan değerden nominal değere ulaşana kadar sürekli kontrol edilir. Direkt yol verme ve yıldız-üçgende olmayan gerilim kontrolü özelliği ile şebekede ani gerilim düşümleri yaşamaz ve kaliteli bir enerji elde etmeniz ile beraber, gerilimin bileşimi olan tork da sürekli kontrol edilir. Uygulamanın yüklü ya da yüksüz olduğun bakılmadan bu gerilim ve tork sürekli gözetim altındadır. Dolayısıyla mekanik yıpranma en aza indirilir, bakım masraflarınız azalır ve servis sürekliliğiniz sağlanmış yol aldıktan ve nominal değerlerine ulaştıktan sonra artık yükümüzü yumuşak yolverici üzerinden beslememize gerek kalmamıştır. Bunun için yumuşak yolverici kontakları bypass edilerek, yük bir bypass kontaktörü üzerinden beslenir. Böylece yumuşak yolverici motor normal çalışma anında sürekli çalışmamış olur ve dolayısıyla tristörleri daha az ısınarak hem ömürleri uzatılır hem de şebekeye harmonik yayması önlenmiş olur. Duruş anında yumuşak yol verici tekrar yükü üzerine alır ve motoru yumuşak başlattığı gibi, yumuşak olarak da durdurmuş olur. Yani direkt ve yıldız üçgen bağlantının aksine yumuşak bir duruş da ve markasına göre değişmekle beraber yumuşak yolverici bypass durumunda iken sisteme sürekli koruma sağlamaya devam eder.Faz kaybı, aşırı akım, faz dengesizliği vs..İçyapı olarak yumuşak yolvericide bulunan elemanlarGerilimi tetikleyen tristörlerBu tristörleri kontrol eden mikroişlemcili kartTristörlerin soğutmasında kullanılan fanlarAkımı ölçen akım trafolarıDahili bypass kontakları veya kontaktörüModele ve markaya göre değişen dahili ya da harici ekranTüm bu elemanları taşıyan kasaolarak yolverici devresinde bu ürünü koruyacak elemanlar kullanmamız gerekmektedir. Bu elemanlar nominal akıma göre seçilmeli ve konfigürasyon buna göre yapılmalıdır. Koruma için motor koruma şalteri, termik röle, devre kesici kullanılabilir. Kumanda için ise hat kontaktörü ve ihtiyaca göre buton ve sinyal lambaları ilave ile yol vermeSürücüler, diğer bir ismiyle frekans konvertörleri iki bölümden oluşur. Birinci bölüm AC’yi 50 veya 60 Hz DC’ye çeviren, ikinci bölüm ise DC’yi tekrar AC’ye 0-250 Hz çeviren kısımdır. Sürücüler frekansı kontrol ederek motorun hız kontrolünü yaygın kullanım alanı ve her geçen yıl gelişen teknoloji ile pazarda en fazla tercih edilen yol vericilerden biridir. Hızı kontrol etmeleri, yumuşak bir kalkış ve duruş sağlamaları ile mükemmele yakın bir performans sunarlar. Ancak hız kontrolü yapılmayacak ve sadece motora yol vermek için sürücü kullanılacaksa bu gereksiz bir maliyet doğurur. Aynı zamanda sürücüler sürekli çalıştıklarında ısınabilirler bazı durumlarda harici bir soğutmaya ihtiyaç duyabilirler. Bildiğiniz gibi sürücüler lineer olmayan uygulamalardır ve dolayısıyla sisteme harmonik yayabilirler. Bu harmonikleri elemine etmek için ek filtreler ye da ekranlı kablolar kullanmak gerekecektir. Ototrafosu ile yol vermeOto trafosununda yıldız üçgende olduğu gibi kalkış anında düşük gerilim uygulanarak motorun düşük akım çekmesi sağlanır. Oto trafoları gerilim ayarlaması yapan bir transformatör gibi çalışırlar. Kademeli olarak sarılan oto trafosunun sekonder ucundan alınan gerilim, motorun çalışma geriliminden daha küçük değerlere motora düşük gerilim uygulanmakta, dolayısıyla motorun yol alma akımı da yol aldıktan sonra trafo devreden çıkarılır. Bu yöntemle direk kalmada çekilen akımının dörtte biri çekilerek motorun kalkınması sağlanır. Direk yol vermede normal çalışma akımının 6 katı, yıldız üçgende 2 katı ve oto trafosunda katı kalkınma akımı ile yol vermeÜç fazlı asenkron motorlara kademeli direnç ile yol vermede temel prensip, şebeke geriliminin bir kısmını yol verme direnci üzerinde düşürmek ve geriye kalan gerilimi motora uygulamaktır. Böylece motor ilk kalkınma anında aşırı akım çekmeden düşük gerilimle yol almış olur. Kalkınma akımını azaltmak için büyük güçlü motor devresine seri olarak ayarlı direnç bağlanır. Kademeli olarak ayarlanan direncin kademeleri sıra ile kontaktör kontakları tarafından devreden çıkarılır. Bu uygulamada tek kademe direnç kullanıldığında kalkınma akımı %50 civarında, çok kademeli direnç kullanıldığında ise kademe sayısına göre daha da fazla yöntemlerinin karşılaştırmasıYukarıda anlattığım 4 yol verme yönteminin aşağıdaki tabloda karşılaştırmalarını yapalım ve sistemlerinize uygun yol verme çözümünün yorumunu siz kullanıcılara bırakalımContinue Reading Yıldız üçgen yol verme devrelerinde bildiğimiz gibi üçgen çalışma gerilimi şebeke gerilimine eşittir. Eğer üçgen çalışma gerilimi eşit olmayan Asenkron motorlara oto trafosu ile yol şebekeden çektiği akım motorun çektiği kalkınma akımından da küçük olduğundan büyük güçteki motorlarda driver ile yol verilmiyorsa burda oto trafosu ile yol verme yöntemi tercih edilir. Oto trafosu ile yol verme yönteminde yol alma akımı, normal çalışma akımının % 65’ine kadar trafosu ile yol vermede kademeden kademe geçişlerinde stator sargı akımının sıfır olmasına sebeb olur ve motorun rotor sargılarından geçen rotor akımı sıfır olmaz. Rotorun devir sayısına bağlı olarak oluşturduğu manyetik akı stator sargılarını kestiğinde şebeke frekansında bir EMK oluşur. oto tarafosu ile kademe gerilimi uygulandğı zaman stator ve rotor sargılarında oluşan EMK birbirine eklenecek şekilde aynı fazda olabilir. Yüksek akımların stator sargılarından geçmesine neden olur. Çekilen yüksek akı m motora direk yol verildiğinden motorun şebekeden çekeceği akım kalkınma akımından da yüksek olabilir. Bu durum oto trafosuyla yol verme metoduna aykırı düşer. Böyle durumlarda şekildeki bağlantı trafoları diğer yol verme metodlarına göre pahalı olması nedeniyle pek kullanılmamaktadır. Ama büyük güçlü, yük altında çalışan motorlara iki kademeli oto trafolarıyla yol verilir. D ve A kontaktörleri kapatılarak oto trafosuna şebeke gerilimi verilir. B kontaktörü kapatıldığında motor % 50 düşük geirilimle motor normal devrine ulaşınçaya kadar çalışır. D kontaktörü açılarak trafonun yarı sargısı seri reaktans bobini gibi asenkron motorun devresine seri bağlanır. Ve sonra c kontaktörü kapıtılarak motora normal şebeke EMK sı uygulanır. A kontaktörü açılarak oto trafosu devreden çıkartırılır. Asenkron Motorlar Çalışma Prensibi Özellikleri ve Çeşitleri Asenkron motorlar Statora uygulanan elektrik enerjilerini rotoru döndürerek mekanik enerjiye çevirir. Bu işe yarayan elektrik makinelerine verilen isimdir. Yapıları oldukça sağlamdır ve verimleri de çok yüksektir. Asenkron motorlar devir sayılarının yük ile çok az değişmesi sebebi ile sabit devirli motorlar olarak tanımlanır. Asenkron motorların çalışmalarında ark oluşmaz. Momentleri oldukça yüksektir. Bundan dolayı piyasa da en fazla tercih edilen motorlardır. Çalışma prensibi bakımından asenkron motorlara indüksiyon motoru da denir. Asenkron motor Verimleri yüksek olduğundan üç fazın bulunmadığı yerlerde ise bir fazlı asenkron motorlar kullanılır. Asenkron motor adı verilmesinin nedeni, stator sargılarında meydana gelen manyetik alanın dönüş hızı ile rotor devir sayısının aynı olmamasıdır. Rotor hızı stator manyetik alanın hızından daima daha azdır. Bundan dolayı bu motorlara, uyumlu olmayan manasına gelen asenkron motor denir. 3 fazlı asenkron motorlarda stator sargıları oyuklara 120° faz farklı ile yerleştirilir. Bu sargılara alternatif gerilim uygulandığında sargıların etrafında döner bir manyetik alan oluşur. Bu stator sargılarından geçen akım döner magnetik alan meydana getirir. Alanın etkisi altında kalan rotor sargıları üzerinde alternatif gerilimler endüklenir. Rotor sargıları kısa devre edilmiş ise, bu sargılar üzerinden geçen akımlar rotor döner alanını meydana getirir. Rotor döner alanı ile stator döner alanının karşılıklı etkimesi neticesinde rotor dönmeye başlar. Bazı elektrik motorlarında stator içte, rotor dışta bulunur. Bu motorlarda dönen parça yine rotordur. Lenz Yasası Rotordan beslenen motorlarda rotor, döner bilezikler üzerinden akım şebekesine bağlanır. Buna rağmen stator sargıları kısa devre edilmiştir. Akım şebekesinden beslenen rotor üzerinde bir döner alan oluşur. Bu döner alan stator sargıları üzerinde endüksiyon sebebi ile bir akım ve bunun sonucu stator döner alanını oluşturur. Ancak bu defa rotor kendi döner alanının ters yönünde döner. Buna da lenz yasası denir. Asenkron Motorların Yapısı Ve Özellikleri Alternatif akım; motorları diğer adıyla AC motorlar asenkron motor ve senkron motor olmak üzere iki bölümden oluşurlar. Asenkron motorları senkron motorlardan ayıran en büyük özellik, dönme hızının teoride karşılığı mil hızıdır sabit olmayışıdır. Asenkron Motor Parçaları Stator Asenkron motorun sabit bölümüdür. Alternatif akım ile çalışmakta olan motorlarda döner manyetik alan oluşturulması için stator salgılarının bulunduğu bölgedir. 0,4-0,8 mm ince silisyum sacların sıkıştırılması yöntemi ile oluşturulurlar. Stator bölümünde alternatif akım sargıları vardır. Bu sargılar stator oyukları içerisinde bulunur ve istenen kutup sayılarına göre motor üretimi yapılır. Rotor Asenkron motorun dönen bölümü rotordur. Sincap kafesli ve sargılı rotor bilezikli asenkron motor olarak iki çeşidi vardır. Her ikisi de üzerine oyuklar açılıp paketlenmiş silisli sacların bir mil üzerine sıkıca yerleştirilmesinden oluşmuştur. Sincap kafesli olanlarda rotorun dış kısmında açılmış olan oluklara alüminyum veya bakır çubuklar yerleştirilir. Bu çubukların iki tarafı kısa devre yapılır. Bunun yanında soğutucu görevi görmesi amacı ile iki tarafta da kanatçıklar vardır. Sargılı rotorun dış yüzünde açılan oluklara 120 faz farkı olan üç fazlı alternatif akım sargıları konmuştur. Sincap Kafesli Rotor Sincap kafesli asenkron motorların bilezikleri kısa devre edilmiştir. Bunlarda rotoru bilezikli motorlarla aynı özellikleri taşır. Kısa devre rotorunun ilk döndürme momenti küçük ve ilk akım çekişi büyüktür. Sargılı Rotor Bilezikli Asenkron Motorlar Stator sargılarında olduğu gibi 120° faz farklı olarak rotor oyuklarına 3 fazlı alternatif akım sargısı konulup uçları, rotor mili ile yalıtılan üç bakır bileziğe bağlanmıştır. Gövde ve Kapaklar İçerisinde stator saç paketi bulunan gövde ayakları ile zemine veya kaide üzerine montajı yapılabilir. Alüminyum döküm biçiminde yapılan asenkron motor gövdesi üzerinde ufak kanatçıklar vardır. Bu kanatçıklar, gövdenin hava ile temasını arttırarak soğumayı kolay hale getirir. Motor kapakları, ortalarına açılan yuvalara konulan rulmanlar yardımı ile rotora yataklık yapar. Bu kapaklar, motor gövdesine cıvata ve saplamalarla sabitlenir. Soğutma Fanı Isınan motorun gövde kısmının fan ile soğutulması için kullanılır. Yatak ve Rulman Rotorun kolay dönmesini sağlayan mekanik yapılı asenkron motor parçalarıdır. Küçük güçlü motorlarda pirinç vb. madenler kullanılarak yapılmıştır. Bilezik şeklinde yağlanmış yataklar burç kullanılır. Büyük güçlü motor yataklarında ise rulman bulunur. Terminal Kutusu Statora yerleştirilmiş olan sargıların bağlantı kısımları, terminal kutusuna çıkarılmaktadır. Şaft Mıknatıslanma ile dönen ve mekanik dönmenin sağlandığı bölümdür Motor Etiketi Motorun özelliklerini belirtmek için üzerinde alüminyum etiketler vardır. Asenkron Motor Çeşitleri Asenkron motorlar, yapılarına, faz sayılarına, rotorlarına, yapılış şekillerine göre isimlendirilirler. Özel yapım asenkron motor çeşitleri vardır Rotoru dışarıda, statoru içerde bulunan dış rotorlu asenkron motor, Rotor sargısı bulunmayan kütlesel rotorlu asenkron motor, İki fazlı asenkron motor, İki fazlı servo motor, Rotoru alüminyum yada bakırdan boş bir silindir olan motorlardır. Eylemsizlik momentinin çok küçük olması istenen durumlarda kullanılır. Asenkron Motorlar Faz Sayısına Göre Bir Fazlı Asenkron Motor Küçük güçlüdür. Çamaşır makinesi, pompa, buzdolabı gibi cihazlarda kullanılırlar. İki Fazlı Asenkron Motor 3 Fazlı Asenkron Motor Sanayide çok yaygın olarak kullanılan motor çeşididir. Yapılarına Göre Asenkron Çeşitleri Kısa devre rotorlu sincap kafesli asenkron motorlar. Rotoru sargılı bilezikli asenkron motorlar. Yapı Tiplerine Göre Açık tip asenkron motorlar Kapalı tip asenkron motorlar Flanşlı tip asenkron motorlar Çalışma Şekillerine Göre Yatık çalışan asenkron motorlar Dik çalışan asenkron motorlar Rotorun Yapılışına Göre Yüksek rezistanslı asenkron motorlar rotor omik direnci büyük Alçak rezistanslı asenkron motorlar rotor omik direnci küçük Yüksek reaktanslı asenkron motorlar rotor endüktif direnci büyük Sincap Kafesli Asenkron Motor Sincap kafesli asenkron motorların bilezikleri kısa devre edilmiştir. Bunlarda rotoru bilezikli motorlarla aynı özellikleri taşır. Kısa devre rotorunun ilk döndürme momenti küçük ve ilk akım çekişi büyüktür. Asenkron Motora Yol Verme Yöntemleri Asenkron motora yol verme yöntemlerinde şıklıkla şu yöntemler kullanılmaktadır; Sürücü Yol Verme Direkt Yol Verme Yumuşak Yol Verici Sayesinde Yol Verme Yıldız Üçgen Yol Verme Direnç Sayesinde Yol Verme Oto Trafosu Sayesinde Yol Verme Asenkron Motorlarda Kayma Alternatif akım motorlarında moment, biri stator üzerinde, diğeri ise rotor üzerinde meydana gelen iki elektrik alanının etkileşmesi sonucunda oluşur. Sabit bir momentin üretilebilmesi için, bu iki alanının, motorun hava aralığında eş zamanlı senkronize bir halde olması gerekir. Üretilen momentin büyüklüğü, aralarındaki faz farkı ile tespit edilir. Dengeli 3 fazlı 3 fazlı asenkron motor bir sistemle beslenen 3 fazlı bir sargı düzgün bir biçimde dönen bir alan oluşturabilir. Endüstriyel uygulamalarda kullanılan asenkron motorların birçoğu bu sebeple üç fazlıdır. Asenkron motorlarda dönen stator alanı kısa devre edilmiş rotor sargılarında, ikisi arasındaki bağıl hıza orantılı bir frekansta akımların endüklenmesine sebep olur. Motor bilezikli türden ise rotor üzerindeki sargı, sincap kafesli ise kafes, 3 fazlı bir sargıdan beklenilen bir biçimde, rotor alanı adı verilen bir ikinci alan meydana getirir. Rotor alanı ile stator alanının hızlarının toplamı senkron hıza eşit olmalıdır. Stator döner alan devrine senkron devir, rotor devrine asenkron devir, ikisi arasındaki devir farkına ise kayma denir. Senkron hız ile rotor hızı arasındaki fark kayma olarak tanımlanır. Yani rotor hızının senkron hızına göre bağıl hızı, kaymayı verir. Kayma “S” sembolü ile gösterilir Asenkron Motorların Avantajları Devamlı bakım istemezler. Yük altında devir sayıları değişmez. Asenkron motorların güç elektroniği devre ile devir sayısı kolay bir şekilde ayarlanır. Çalışma anında elektrik ark yapmazlar. Endüstride en çok kullanılan motorlardır. Asenkron makinalar endüstride genel olarak motor olarak çalıştırılırlar. Ama belirli şartların sağlanması durumunda generatör olarak da çalıştırılabilirler. Asenkron makinaları senkron makinalardan ayıran en büyük özellik, dönme hızının sabit olmayışıdır. Bu hız motor olarak çalışmada senkron motor hızdan küçüktür. Makinanın asenkron oluşu bu özelliğinden ileri gelmektedir. Asenkron motor fiyatı diğerlerine göre ucuzdur. Asenkron Motorların Kullanım Alanları Vinç, pompa, fan, konveyör, kırıcılar, komprasör, mikser, öğütücülerde kullanılmaktadır. Ayrıca asansör ve yürüyen merdiven gibi sistemlerde de kullanılır. 1-Yumuşak Yol verici nedir? Endüstriyel otomasyonda en önemli konuların birisi de motorlara nasıl yol verilmesi gerektiğidir. Bu yazımızda bir motora farklı yol verme türünden birisi de yumuşak yol vermeyi sizlere biraz anlatacağız. Bir motora şebeke üzerinden doğrudan yol vermek günümüz teknolojisinde artık istenmeyen bir yol verme türüdür. Çünkü gelişen teknoloji ile motorlara yol vermek daha da kolaylaştı. Hız ayarı gereken yerlerde sürücü ile, hız ayarı gerekmeyen uygulamalarda ise, yumuşak yol verici ile artık çok kolaydır. Hız ayarı gerekmeyen motor uygulamamalarında yumuşak kalkış ve duruşta yumuşak duruş ile motorda oluşabilecek zararlar azaltılmış olur. Ayrıca, gelişmiş motor koruma parametreleri ile motoru da korumaya devam etmiş oluruz. Bu iki yol verme şekli ile, böylece doğrudan şebeke üzerinden yol vermeye göre motor hem elektriksel hem mekanik olarak etkilere maruz kalmamış olur. Böylece motorun ömrü mekanik ve elektriksel olarak uzamış olur. Bugün ki yazımızda yumuşak yol verme seçimini inceleyeceğiz. 2-Yumuşak yol verici Seçim Kriterleri Nelerdir? Yumuşak yol vericiyi seçerken nelere dikkat etmeliyiz, hangi parametreler bir için önemlidir, neye bakarak karar vermek doğru olur. Birçok kişi kW değerine ve fiyatına bakarak karar verir, aslında bu şekilde seçim yapmak doğru değildir. Dikkat edilmesi gereken detayları sıralamak istersek Motorun akımı. Seçilecek yumuşak yol verici, motor akımından küçük olmamalı. Çalışacağı ortam önemlidir. Sıcak bir yer ise yük için gereken akımı o sıcaklıkta verebilmelidir. Yani sıcaklık arttığında akım düşer, dolayısı ile sıcaklık önemli bir parametrelerden biridir. Motor koruma parametrelerine sahip olmalıdır. Bunlar özenle ayarlanmalı ve aktif kılınmalıdır. By-pass sistemi içeriyor mu. Kalkışı tamamladıktan sonra by-pass a geçerse Yumuşak yol verici üzerine bir enerji israfı olmaz ve cihaz daha uzun ömürlü olur. Ama korumalar devam etmelidir. Her üç fazda da tristör bloğu olmalıdır. Yük cinsine dikkat edilmelidir. Eğer yükünüz zor bir yük ise, örneğin konveyör bant gibi ise 50 ˚C de yük akımından yüksek bir akımı sürekli verebilmelidir. Dijital ekran olması ve haberleşme olması size bilgi verecek ve sisteminizle de haberleşecektir. Yumuşak Yol vericiler boyutlandırılırken, aşağıdaki kriterler göz önüne alınır. Bunları hepsi aynı anda olacak şekilde dizayn edilmiş olmalıdır. Sıcaklık, Kalkış akım limiti, Kalkış süresi, Kalkış miktarı 1 saat içinde Yumuşak yol verici de ayarlanabilecek 4 ana parametre vardır. Kalkış akım limiti, Başlangıç gerilimi, Kalkış süresi, Duruş süresi. Seçilen Yumuşak yol verici hem yumuşak kalkış yapabilmeli hemde yumuşak duruş yapabilmelidir. 3,835 total views, 8 views today

sürücü ile motora yol verme